Ostatnia aktualizacja: 29.06.2012.
Parcela (działka) mieszczańska składała się z:
Ryc.1 Zabudowa działki mieszczańskiej, XV w. (wg. S. Żaryna). Od lewej strony - kamienica, w centralnej części parceli - podwórze, po prawej stronie budynek gospodarczy z kuchnią.
(Źródło: Monarchia Piastów. 1038-1399, Polska. Dzieje cywilizacji i narodu, t. II, red. Marek Derwich, Warszawa-Wrocław 2003, s. 140)
Ryc.2 Schemat zabudowy działki w Warszawie w XV wieku (parter). Rysował Amicus na podstawie ryciny w: Wojciech Kalinowski, Eugeniusz Krygier, Mieszkanie [w:] Historia Kultury Materialnej Polski w zarysie. Od XVI do połowy XVII w, t. III, red. Antonina Kleckowa, Danuta Molenda, Wrocław - Warszawa - Kraków - Gdańsk 1978, s. 229, ryc. 97.
Ryc.3 Rekonstrukcja architektoniczna planu kamienicy w Warszawie (1 połowa XV w.)
(Źródło: Anna Rutkowska-Płachcińska, Mieszkanie, higiena, [w:] Historia Kultury Materialnej Polski w zarysie (od XIII do XV wieku), t. II, red. Anna Rutkowska-Płachcińska, Wrocław 1978, s. 328, ryc. 252a)
Źródło:
- dom mieszkalny (kamienica) - była kilku kondygnacyjna:
- piwnica - pełniła funkcję składu. Stropy zakładano powyżej poziomu terenu, aby w przyziemiu umieścić okienka oświetlające wnętrze piwnicy. Wejście do niej było umieszczone różnie. Wchodziło się albo z ulicy, z wnętrza domu, lub z podwórza.
- parter - tutaj znajdowało się wejście główne do domu mieszkalnego od strony ulicy. Umieszczane było z reguły po prawej stronie. Wchodziło się do środka po kilkustopniowych schodkach, ponieważ nieco powyżej poziomu terenu znajdował się strop piwnicy. Usytuowana była tu wysoka, obszerna sień z płytkimi wnękami na pomieszczenie przy nich siedzisk. W Warszawie stanowiła ona 60% budynku mieszkalnego. Zdobiły ją malowidła ścienne. Kryta drewnianym stropem. Rzadziej sklepiona. W głębi sieni znajdowały się schody prowadzące na piętro. Pełniła funkcje reprezentacyjne. Z tyłu było pomieszczenie z oknem (izba wielka). Obok niego wąskie przejście z wyjściem na podwórze - korytarz. Na parterze umieszczano warsztaty rzemieślnicze, kantor kupiecki, lub sklep. Kondygnacja ta była wyższa od pozostałych kondygnacji - pięter.
- pierwsze piętro - służyła celom mieszkalnym właściciela kamienicy. Izby ozdabiano malarstwem ściennym
- drugie piętro - znajdowały się tutaj izby dla służby. Mogła także pełnić funkcję składu.
- podwórze - oddzielał kamienicę od zabudowy gospodarczej,
- budynek gospodarczy z kuchnią - znajdował się w tylnej części posesji. Osobno stał piec do pieczenia chleba. Mieściła się tutaj brama wjazdowa na podwórze posesji. Brama budowana była na tej samej osi, co wyjście z sieni kamienicy na dziedziniec i wejście główne do domu mieszkalnego.
Ryc.1 Zabudowa działki mieszczańskiej, XV w. (wg. S. Żaryna). Od lewej strony - kamienica, w centralnej części parceli - podwórze, po prawej stronie budynek gospodarczy z kuchnią.
(Źródło: Monarchia Piastów. 1038-1399, Polska. Dzieje cywilizacji i narodu, t. II, red. Marek Derwich, Warszawa-Wrocław 2003, s. 140)
Ryc.2 Schemat zabudowy działki w Warszawie w XV wieku (parter). Rysował Amicus na podstawie ryciny w: Wojciech Kalinowski, Eugeniusz Krygier, Mieszkanie [w:] Historia Kultury Materialnej Polski w zarysie. Od XVI do połowy XVII w, t. III, red. Antonina Kleckowa, Danuta Molenda, Wrocław - Warszawa - Kraków - Gdańsk 1978, s. 229, ryc. 97.
Ryc.3 Rekonstrukcja architektoniczna planu kamienicy w Warszawie (1 połowa XV w.)
(Źródło: Anna Rutkowska-Płachcińska, Mieszkanie, higiena, [w:] Historia Kultury Materialnej Polski w zarysie (od XIII do XV wieku), t. II, red. Anna Rutkowska-Płachcińska, Wrocław 1978, s. 328, ryc. 252a)
Źródło:
- Anna Rutkowska-Płachcińska, Mieszkanie, higiena, [w:] Historia Kultury Materialnej Polski w zarysie (od XIII do XV wieku), t. II, red. Anna Rutkowska-Płachcińska, Wrocław 1978, s. 312-357,
- Andrzej Sołtan, Kamienica Bornbachowska, Staromiejski Dom Kultury, Warszawa 2006,
- Aleksander Gieysztor, Warszawa gotycka [w:] Jesteśmy w Warszawie. Miasto dawne i nowe, red. Irena Orlewiczowa, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1981, s. 64-80.
