KALENDARIUM: 3 maj 1519 r. - Mikołaj z Mirowic (dziekan płocki i proboszcz warszawski) wypłacił książętom mazowieckim Stanisławowi i Januszowi 2000 dukatów zasądzonych od Jana Jeżowskiego (chorąży zakroczymski) i Jana Ojrzanowskiego (starosta warszawski), i innych współwinnych, na naprawę tam i odbudowę zawalonej wieży, leżącej z tyłu dworu książęcego w Warszawie

wtorek, 13 grudnia 2011

O pracy i zabawach ludności wiejskiej w 1 połowie XIV wieku na podstawie rękopisu "Luttrell Psalter".


Ostatnia aktualizacja: 30.10.2012


Do naszych czasów zachowało się wiele średniowiecznych manuskryptów z iluminacjami, przedstawiającymi życie codzienne na wsi na przestrzeni jednego roku. Jednym z nich jest tak zwany "Luttrell Psalter". Powstał on prawdopodobnie w latach 1320-1340 na zlecenie sir Geoffreya Luttrella (1276-1345), bogatego właściciela ziemskiego z Irnham (Królestwo Anglii). Tekst został sporządzony przez jednego skrybę, zaś obrazki wykonało conajmniej pięciu różnych artystów. Obok fantastycznych postaci (połączenie ludzkiej głowy z innymi częściami zwierząt), umieszczono także sceny z życia codziennego (często z poczuciem humoru), najprawdopodobniej mieszkańców wsi należących do "zleceniodawcy".

Miniatura z manuskryptu Luttrell Psalter przedstawiająca sir Geoffreya Luttrella, jego żonę i córkę
Ryc.1 Miniatura z manuskryptu Luttrell Psalter przedstawiająca sir Geoffreya Luttrella, jego żonę i córkę1.
(Źródło: http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Lutrelll.jpg)

Mapa Wielkiej Brytani z naniesioną miejscowością Irnham
Ryc.2 Lokalizacja miejscowości Irnham (opracował Amicus).

W 2008 roku Nick Loven nakręcił 20 minutowy film na podstawie ponad 35 różnych obrazków znajdujących się na marginesach rękopisu  "Luttrell Psalter", tym samym dając możliwość "wyjścia" ludziom z pergaminowych stron. Nakręcono go w ciągu czterech pór roku, pokazując zmieniającą się przyrodę, a wraz z nią codzienne zajęcia. Film daje niepowtarzalny wgląd w rok życia średniowiecznej wsi. Można tutaj zobaczyć między inymi osoby pracujące przy żniwach, wypasie świn, ale też wybryki dzieci, kłótnie małżonków (?).

Miniatura z manuskryptu Luttrell Psalter
Ryc.3 Miniatura z manuskryptu Luttrell Psalter.
(Źródło: http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Sheep_pen_(Luttrell_Psalter).png)

Kadr z filmu The Luttrell Psalter Film
Ryc.4 Kadr z filmu The Luttrell Psalter Film.

The Luttrell Psalter Film, reż. Nick Loven, CrowsEye Productions, WAGScreen, 2008. Czas trwania: 20:10.
(Źródło: www.youtube.com)
Informacja dla niesłyszących: brak dialogów, narratora, przez cały film muzyka i śpiew w języku obcym.

Zajęcia codzienne przedstawione w powyższym filmie nie odbiegały od tych, co w średniowiecznej Warszawie. A jak było z kulturą materialną (narzędzia, ubiór, zabudowania gospodarcze, domy), to udzielę odpowiedzi w przyszłych postach.

Gdy na Wyspach Brytyjskich powstawał wspomniany powyżej manuskrypt, tereny dzisiejszej Warszawy znajdowały się pod rządami księcia Trojdena I (1313-1341), zaś m.in. osada Służew (obecnie część warszawskiej dzielnicy Mokotów) stanowiła jako własność rycerską rodu Wierzbowów-Radwanów (potomków komesa Gotarda).


Przypisy:
1 Dariusz Piwowarczyk, Poczet rycerzy polskich XIV i XV wieku, Dom Wydawniczy Bellona, Warszawa 2004, s. 95.

Źródło: